ΚΝΩΣΟΣ

Χάρτης και σύντομη ξενάγηση του χώρου

1.Δυτική Αυλή, 2. Δυτική Πρόπυλο, 3. Διάδρομος της Πομπής, 4. Βαθμιδωτή Στοά, 5. Νότια Είσοδος, 6. Νότιο Πρόπυλο, 7. Μεγάλη Σκάλα,

8. Διάδρομος των Αποθηκών, 9. Σκάλα, 10. Υπόστυλες Κρύπτες, 11. Αίθουσα του Θρόνου, 12. Τριμερές Ιερό,

 13. Κεντρική Αυλή,

14. Διάδρομος Βόρειας Εισόδου, 15. "Τελωνείο",

16. "Θέατρο", 17. Μεγάλο Κλιμακοστάσιο, 18. Αίθουσα Διπλών Πελέκεων, 19. Μέγαρο της Βασίλισσας, 20. Ιδιωτικά σπίτια, 21. Βόρεια Δεξαμενή Καθαρμών,

22. Θησαυροφυλάκια του Ιερού, 23. Ανατολικός Προμαχώνας, 24. Αποθήκες Γιγαντιαίων Πίθων,

25. Παλαιοανακτορικές αποθήκες.

Το ανάκτορο είναι κατασκευασμένο γύρω από μια μεγάλη Κεντρική Αυλή· δεύτερη αυλή, η Δυτική, αποτελούσε την επίσημη πρόσβαση στο ανάκτορο αλλά και χώρο τελετουργιών.

Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου υπάρχουν  οι επίσημοι χώροι διοικητικών και θρησκευτικών δραστηριοτήτων: το Τριμερές Ιερό, τα Ιερά Θησαυροφυλάκια και οι Υπόστυλες Κρύπτες. Ξεχωρίζει η Αίθουσα του Θρόνου, με τη δεξαμενή καθαρμών και τον αλαβάστρινο θρόνο που πλαισιώνεται από θρανία. Στη νότια πτέρυγα σημαντικότεροι χώροι είναι το Νότιο Πρόπυλο, ο Διάδρομος της Πομπής και η Νότια Είσοδος με την τοιχογραφία του πρίγκηπα με τα Κρίνα. Στην ανατολική πτέρυγα υπάρχουν οι χώροι κατοίκησης και μεγάλες αίθουσες υποδοχής, με κυριότερες την Αίθουσα των Διπλών Πελέκεων και το Μέγαρο της Βασίλισσας. Σε αυτές οδηγεί το επιβλητικό μεγάλο Κλιμακοστάσιο.

Από τη Βόρεια Είσοδο γινόταν η επικοινωνία με το λιμάνι της Κνωσού. Η Βόρεια Είσοδος πλαισιώνεται από υπερυψωμένες στοές, από τις οποίες η δυτική κοσμείται με την τοιχογραφία του Κυνηγιού Ταύρου.

Μεγάλος λιθόστρωτος πομπικός δρόμος, ο Βασιλικός Δρόμος, οδηγούσε από το Μικρό Ανάκτορο και την πόλη στη βορειοδυτική γωνία του ανακτόρου, όπου διαμορφώνεται υπαίθριος θεατρικός χώρος.

Γύρω από το ανάκτορο εκτεινόταν ο μινωικός οικισμός και, στους λόφους, τα νεκροταφεία. Σημαντικά οικοδομήματα της ίδιας περιόδου είναι: η Νότια Οικία, η Οικία του ιερού Βήματος, το Μικρό Ανάκτορο, ο Ξενώνας, η Βασιλική Επαυλη και ο Τάφος-Ιερό. Από τη ρωμαϊκή Κνωσό σημαντικό οικοδόμημα είναι η Βίλλα του Διονύσου με ψηφιδωτά δάπεδα (2ος αι. μ.Χ.).

α) Η μινωική γραφή

Στη μινωική Κρήτη χρησιμοποιήθηκαν η Γραμμική Α΄ και Γραμμική Β΄ γραφή, από τις οποίες όμως δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί η Α΄ (δίσκος της Φαιστού και μια σειρά από πινακίδες). Η αποκρυπτογράφηση  της Γραμμικής Β΄ γραφής (πρόκειται για συλλαβική γραφή) από τον Μάικλ Βέντρις επέτρεψε την ανάγνωση των «μινωικών πινακίδων» που βρέθηκαν σε μεγάλο αριθμό τόσο στη μινωική Κρήτη όσο και στα διάφορα μυκηναϊκά κέντρα. Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε από αυτές τις πινακίδες είναι λογιστικού περιεχομένου και ως εκ τούτου ελάχιστα μπορούν να προσδώσουν στην ιστορική έρευνα. Σημαντικότερη πληροφορία μπορεί να θεωρηθεί η χρήση μιας κοινής γλώσσας τόσο στα μινωικά όσο και στα μυκηναϊκά κέντρα (πρόκειται για μια πρώιμης μορφής ελληνική γλώσσα) κάτι που επιτρέπει να κατανοήσουμε τους γλωσσικούς συνεκτικούς δεσμούς των κατοίκων της μεγαλονήσου και της μυκηναϊκής Ελλάδας.

β) μυθολογία

Ο βασιλιάς ουρανού και γης Κρόνος, φοβούμενος ότι θα χάσει τον θρόνο, κατάπινε τα παιδιά του· η γυναίκα του Ρέα κατέφυγε στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Δικταίο Άνδρο για να γεννήσει το Δία κρυφά και στην συνέχεια έκρυψε το παιδί στο Ιδαίο Άνδρο. Έτσι γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Κρηταγενής Δίας, όπου στην συνέχεια πήρε τον θρόνο από τον πατέρα του και έγινε ο βασιλιάς των θεών.

Ο Δίας ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη. Μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπη που έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε και την πήγε στην Κρήτη όπου έκανε τον γάμο κάτω από ένα πλάτανο στην Γόρτυνα. Από τον γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας (βασιλιάς της Κνωσού), Σαρπηδόνας (βασιλιάς της Λυκίας) και Ραδάμανθυς (δικαστής των νεκρών στον Άδη και βασιλιάς της Φαιστού).

Ο γιος του Μίνωα, Ανδρόγεως, δολοφονήθηκε στην Αθήνα και έτσι ύστερα από πολιορκία ο Μίνωας επέβαλε στους Αθηναίους κεφαλικό φόρο. Έπρεπε δηλαδή η Αθήνα να στέλνει εφτά νέες και εφτά νέους για τον Μινώταυρο (μυθικό τέρας, μισό άνθρωπος, μισό ταύρος που ζούσε μέσα στο Λαβύρινθο). Ο μυθικός ήρωας Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, κατόρθωσε να θανατώσει το μυθικό τέρας. Η κόρη του Μίνωα, Αριάδνη, ερωτεύτηκε τον Θησέα και θέλησε να τον βοηθήσει· του προμήθευσε μια κλωστή (μίτος της Αριάδνης) με τη βοήθεια της οποίας μπόρεσε να βγει από τον λαβύρινθο (από τη λέξη «Λάβρυ» = διπλός πέλεκυς, ιερό σύμβολο της Μινωικής θρησκείας· λαβύρινθος λοιπόν ήταν το ίδιο ανάκτορο, σαν "Οίκος των λαβρύων").

Ο Δαίδαλος ήταν αυτός που κατασκεύασε τα ανάκτορα και ο Μίνωας τον φυλάκισε για να μην μπορεί να κατασκευάσει άλλο τέτοιο αριστούργημα. Ο Δαίδαλος κατασκεύασε από κερί φτερά και μαζί με τον γιο του Ίκαρο κατάφεραν να πετάξουν και να φύγουν από το νησί. Ο Ίκαρος όμως από την χαρά του που πέταγε πήγε πολύ ψηλά και κοντά στον ήλιο όπου η ζέστη έλιωσε τα φτερά του και έπεσε (Ικάριο πέλαγος). Στην συνέχεια ο Δαίδαλος κατέφυγε στην Σικελία κοντά στον βασιλιά του Καμικίου Κώκαλο. Ο Μίνωας άρχισε να ψάχνει τον Δαίδαλο και όταν έφτασε στην Σικελία ζήτησε από τον βασιλιά Κώκαλο να του βρει έναν τεχνίτη που να μπορεί να περάσει μια κλωστή από ένα κοχύλι που κρατούσε. Ο βασιλιάς Κώκαλος έδωσε το κοχύλι στον Δαίδαλο όπου πέρασε την κλωστή. Ο Μίνωας κατάλαβε όμως ότι μόνο ο Δαίδαλος ήταν ικανός για κάτι τέτοιο και ζήτησε να του παραδοθεί αμέσως. Ο Κώκαλος υποσχέθηκε ότι θα του παραδώσει τον Δαίδαλο, όμως ο βασιλιάς δολοφόνησε τον Μίνωα προσφέροντάς του ένα μπάνιο όπου το νερό ήταν καυτό.